تصمیمی که باید ادامه پیدا کند | گزارشی درباره مردمی برگزارشدن بخش سرود و تئاتر جشنواره هنر‌های شهری مشهد
«هنر‌های مردمی» را در جشنواره هنر‌های شهری امسال پذیرای همه گروه‌های هنری ازجمله محلات، مساجد، مدارس و دیگر تشکل‌های فعال هنری در دو قالب سرود و نمایش بود.
شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، با هدف ایجاد زمینه های لازم برای مشارکت بخش گسترده تری از جامعه در تولید آثار هنری و همچنین نزدیک شدن موضوعات و مضامین هنر شهری به دغدغه‌ها و نگاه مردمی، امسال بخشی با عنوان «هنر‌های مردمی» را در جشنواره هنر‌های شهری برگزار کرد که پذیرای همه گروه‌های هنری ازجمله محلات، مساجد، مدارس و دیگر تشکل‌های فعال هنری در دو قالب سرود و نمایش بود.
ما برای بررسی تأثیر این رویداد در جامعه و نحوه ادامه یافتنش در سال‌های آینده، سراغ سیدمجتبی ذبیحی و رضا عرفانی رفتیم که به ترتیب در بخش سرود و نمایش جشنواره داور بودند و با آن‌ها درباره نکات مثبت و منفی جشنواره هنر‌های مردمی گپ وگفت کردیم.
شناسایی استعداد‌های جدید
سیدمجتبی ذبیحی اضافه شدن بخش هنر‌های مردمی به جشنواره را اتفاقی خوب می‌داند و درباره ثمرات آن بیان می‌کند: به واسطه این بخش، امکان تماشای اجرای گروه‌هایی که پیش از این با آن‌ها آشنا نبودیم، برایمان فراهم شد. گروه‌هایی که حرفهای نبودند، ضعف‌های زیادی در حوزه مسائل فنی داشتند، از اجراهایشان درآمدی کسب نمی‌کردند و فقط برحسب علاقه دورهم جمع شده بودند.
او یادآور می‌شود: روندی که شروع شده است، باید در سال ۱۴۰۳ هم ادامه پیدا کند و حضور در رویداد نیز باید مشروط به شرکت کردن مربیان در کارگاه‌های آموزشی باشد. به این ترتیب، قطعا ما سالی بیست گروه سرود خوب در رده‌های سنی مختلف به جامعه معرفی می‌کنیم.
به نظر این هنرمند، اگر هزینه‌ای که برای گروه‌های حرفهای می‌شود، به حوزه آموزش و تولید اختصاص پیدا کند، گروه‌های مبتدی از بسیاری از گروه‌های حرفهای هم جلو می‌زنند. ذبیحی با اشاره به انگیزه گرفتن گروه‌های مبتدی بعد از حضور در جشنواره هنر‌های مردمی، می‌گوید: در میان گروه‌های شرکت کننده چند گروه خیلی خوب هم بودند که ظرفیت تبدیل شدن به یک گروه حرفهای را داشتند و فقط تجربه شان کم بود که این موضوع هم تقصیر ماست، چون فقط با گروه‌های خاص کار کردیم و به بقیه فرصت اجرا ندادیم.
او شناسایی استعداد‌های جدید و افزایش توانایی مربیان را ثمرات برگزاری مستمر جشنواره هنر‌های مردمی می‌داند و یادآور می‌شود: ایراد این رویداد محدودبودنش به جریان استقبال از بهار است، اما اگر شهرداری و خانه هنرمندان کمک کنند تا جشنواره هنر‌های مردمی در طول سال هم ادامه داشته باشد، گروه‌ها توانمندتر می‌شوند و در کارگاه‌های آموزشی هم شرکت می‌کنند. ذبیحی درباره استقبال مردم از اجرا‌های جشنواره مردمی نیز توضیح می‌دهد: از میان حدود چهل گروهی که در جشنواره حضور داشتند، دست کم شاهد اجرا‌های بیست گروه بودیم که با اقبال عمومی خوبی روبه رو شدند و با مردم ارتباط خوبی گرفتند.
او این نکته را نیز متذکر می‌شود که همه گروه‌های متقاضی در این رویداد پذیرفته نشده اند و داوری اولیه‌ای صورت گرفته است تا گروه‌های بهتر، کارشان را در شهر اجرا کنند. داور بخش سرود جشنواره هنر‌های شهری می‌گوید: من از خانواده شرکت کننده‌ها بازخورد‌های خوبی گرفتم. آن‌ها می‌گفتند فرزندانشان فضایی برای دیده شدن نداشتند، اما حالا موقعیتی برایشان فراهم شده است تا برای طیف وسیع تری اجرا کنند و کارشان را بهبود ببخشند.
ضرورت هماهنگ شدن ارگان‌ها با یکدیگر
ذبیحی برگزاری لیگ سرود محلات مشهد را اتفاقی منحصربه فرد در کشور می‌داند و می‌گوید: لیگ انتخابات که برگزار شد، تازه گروه‌ها متوجه شدند که این رویداد چطور پیش می‌رود. ازاین رو سعی کردند از خلاقیت‌های همدیگر استفاده کنند و کیفیت کارشان را بیشتر کنند. او با اشاره به شکل گیری همدلی میان گروه ها، یادآور می‌شود: اگر این همدلی ادامه پیدا کند و موضوع آموزش نیز جدی گرفته شود، بدون شک در سال‌های آینده شاهد اتفاقات خوبی در کشور خواهیم بود.
این هنرمند همچنین پیشنهاد می‌دهد شهرداری مشهد در دوره‌های آینده نماد و المانی برای گروه‌های سرود طراحی کند تا مردم بدانند این گروه‌ها در قالب لیگ سرود درحال رقابت با یکدیگر هستند. ذبیحی که باور دارد شهرداری مشهد تا امروز فعالیت‌های خوبی در حوزه سرود انجام داده است، تأکید می‌کند: ارگان‌هایی که در حوزه سرود فعال هستند، باید با یکدیگر هماهنگ شوند و از دوباره کاری پرهیز کنند. الان مشکل اصلی ما هماهنگ نبودن ارگان‌ها با یکدیگر است.
او در پایان صحبت هایش با تأکید بر تأثیر مثبت مردمی برگزارشدن جشنواره هنر‌های شهری مشهد بر گسترش هنر در جامعه، می‌گوید: مسئولان در این دوره متوجه شدند که مردمی برگزارشدن جشنواره در حوزه سرود و تئاتر جواب می‌دهد، اما برای اینکه هنر‌های دیگر هم به شکل مردمی برگزار شود، نیاز است که اتاق فکری شکل بگیرد و فقط هنر‌هایی که ظرفیت لازم را در این حوزه دارند، انتخاب شوند. داور بخش سرود جشنواره هنر‌های مردمی ادامه می‌دهد: امیدوارم سال آینده گروه‌های سرود اول در منطقه خودشان به رقابت بپردازند و بعد رقابت بین مناطق و فرهنگ سرا‌ها شکل بگیرد. دراین زمینه، شورای اجتماعی محلات خیلی می‌تواند به ما کمک کند.
انتقال مفاهیم از بستر هنر
رضا عرفانی، کارگردان تئاتر، باور دارد برگزاری این رویداد به هر شیوه‌ای شایسته تقدیر است، چون باعث می‌شود همچنان مردم ما در شهر تئاتر ببینند و با هنر ارتباط داشته باشند. او با اشاره به بخش‌های متوعی که در حوزه نمایش جشنواره هنر‌های مردمی برگزار شده است، می‌گوید: بخش تئاتر خانواده برای من بسیار جذاب بود. در این بخش تئاتر‌ها شاید خیلی مبتدی بودند، ولی آنچه جذابشان می‌کرد، تلاشی بود که برای مطرح کردن حرفهای مهم و جدی انجام می‌دادند؛ حرف‌هایی مثل مراعات حال همسایه، رعایت کردن بهداشت و... که پرداختن به آن‌ها نیاز جامعه شهری است.
به گفته عرفانی، یکی از اهدافی که این جشنواره دنبال می‌کند، انتقال مفاهیم از بستر هنر است و برخی آثار بسیار خوب این کار را انجام داده بودند. این هنرمند همچنین با تقدیر از برخی نمایش‌هایی که در بخش «تئاتر محله» و «استعداد‌های نوظهور» اجرا شده اند، یادآور می‌شود: در مجموع آنچه در جشنواره امسال رخ داد، بیشتر از سطح توقع من بود. البته بدون شک نقطه بهتری هم برای این رویداد وجود دارد.
او ادامه می‌دهد: ما برخی افراد ثابت داریم که همیشه در جشنواره هنر‌های شهری حضور دارند، اما امسال چهره‌های جدید بااستعدادی را دیدیم که هیچ کس آن‌ها را نمی‌شناخت. این افراد آثاری را ارائه کرده بودند که با کمی تغییر، به نمایشی استاندارد تبدیل می‌شدند. ازاین رو، می‌توانم بگویم جشنواره هنر‌های مردمی بسیار به شناسایی افراد جدید کمک می‌کند.
عرفانی یکی دیگر از اثرات مثبت جشنواره هنر‌های مردمی را ترویج هنر و تئاتر در جامعه می‌داند و می‌گوید: امسال فردی از حاشیه شهر با یک عروسک بسیار جذاب در حیاط خانه اش به اجرای برنامه پرداخته بود. از واکنش تماشاگران نمایشش می‌شد فهمید که اولین رویا روی شان با تئاتر است. به نظرم این تجربه از ذهن آن‌ها هیچ زمان پاک نمی‌شود و حتی باعث می‌شود از این به بعد تئاتر را دنبال کنند، البته نه به عنوان فعالیت حرفهای بلکه به عنوان یک سرگرمی فرهنگی مثل کتاب خواندن. درواقع به نظرم این نمایش‌ها حتی اگر رتبه‌ای هم نیاورند، تأثیر خودشان را می‌گذارند.
برگزاری دوره‌های آموزشی
عرفانی باور دارد شهرداری بهترین متولی برای اجرای نمایش‌های غیرحرفه‌ای است؛ نمایش‌هایی که مناسب اجرا در محله و مدرسه هستند و قرار نیست اجرای عموم را به مفهوم اصلی اش تجربه کنند.
او تأکید می‌کند: به نظرم هدف اصلی جشنواره هنر‌های مردمی این نیست که افراد را به سمت تئاتر حرفهای سوق دهد و این رویداد بیشتر به دنبال پرداختن به نمایش‌هایی است که کمتر دیده و شنیده می‌شوند؛ نمایش‌هایی که شاید از استاندارد کمتری برخوردار باشند، ولی برای آدم‌هایی که تولیدش می‌کنند و همچنین تماشاگرانش، بسیار جدی و قابل فهم هستند. به نظر داور بخش نمایش جشنواره هنر‌های شهری مشهد، این نوع از تئاتر باید در همین بستری که هست، تقویت شود، نه اینکه به سمت تئاتر حرفهای و صحنه‌ای سوق داده شود.
عرفانی ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم برای شرکت کنندگان، دوره‌های آموزشی برگزار کنیم تا با استاندارد‌های لازم آشنا شوند و کیفیتشان را در همین بستری که حضور دارند، بهبود ببخشند؛ اما باید حواسمان باشد بکربودن نمایش‌ها را از آن‌ها نگیریم، چون همه امتیاز این نمایش‌ها به بکربودن و نوع نگاه و پرداخت متفاوتشان از سوژه است.
این هنرمند که باور دارد باید به نمایش‌های مردمی بیشتر توجه شود، می‌گوید: به نظرم خانه هنرمندان می‌تواند کمتر به تئاتر حرفهای بپردازد و بیشتر تمرکزش را روی حوزه تئاتر مردمی و خانواده بگذارد. یعنی برای این نوع تئاتر بیشتر هزینه کند و حتی تبلیغات متفاوتی برای آن انجام دهد تا افراد بیشتری مشتاق حضور در جشنواره شوند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
